Η φάρμα των ζώων

Σε μόλις 47 χρόνια ζωής, ο George Orwell (αληθινό όνομα Eric Arthur Blair, 1903-1950), πρόλαβε να κάνει πάρα πολλά: διδάχθηκε γαλλικά από τον Aldous Huxley, γνώρισε τον μετέπειτα σπουδαίο ιστορικό/βυζαντινολόγο Steven Runciman, συνάντησε και κατάφερε να εξοργίσει τον Η.G. Wells, έναν συγγραφέα που θαύμαζε, γευμάτισε με τον Henry Miller που τον αποκάλεσε «ανόητο», παντρεύτηκε δύο φορές, υιοθέτησε ένα αγοράκι και πήρε μέρος στον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο το 1936 – όπου τραυματίστηκε κιόλας σοβαρά στο λαιμό από βολή ελεύθερου σκοπευτή και επέστρεψε στην Αγγλία, απογοητευμένος, αφού ο ίδιος είχε στο νου του ότι υπερασπιζόταν τη Δημοκρατία και στο τέλος βρέθηκε μετέωρος ανάμεσα στον Φράνκο, τους Κομμουνιστές, τους Τροτσκιστές και τους σοσιαλιστές της Καταλονίας.

Δεν ήταν όμως αυτά που τον χαρακτήρισαν ως συγγραφέα…

Το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του, ο Οrwell αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα υγείας, ενώ ζούσε φτωχικά, κάνοντας «λαϊκές» δουλειές, μακριά από τις ανέσεις της αστικής τάξης: αξιωματικός της Αυτοκρατορικής Αστυνομίας της Ινδίας, λαντζέρης στο Παρίσι, καθηγητής στο Δυτικό Λονδίνο, βοηθός βιβλιοπώλη στο Hampstead, θεριστής λυκίσκου στο Kent, δημοσιογράφος για λογαριασμό του BBC, Λοχίας της Εθνοφρουράς στο Β Παγκόσμιο Πόλεμο.

Οι εμπειρίες που απέκτησε από αυτές τις εργασίες επηρέασαν βαθύτατα το συγγραφικό του έργο, καθώς είχε την ευκαιρία να παρατηρεί τις καθημερινές συνήθειες της εργατικής τάξης, την οποία αγάπησε και βάλθηκε να υποστηρίζει σε όλη του τη ζωή - χαρακτηριστική ήταν η απόπειρά του το 1931 να συλληφθεί για μέθη και αντίσταση κατά της Αρχής, ώστε να βρεθεί ο ίδιος πίσω από τα σίδερα της φυλακής και να μην είναι αυτό απλά μία εικόνα από περιγραφές τρίτων.

Εκτός από το θαυμασμό του στους κλασικούς συγγραφείς (Σαίξπηρ, Τολστόι, Ντίκενς), ο Οrwell δεν δίσταζε να εκφράζεται κολακευτικά και για πολλούς σύγχρονούς του: James Joyce, T.S. Elliot, D.H. Lawrence, Somerset Maugham, Graham Greene. Ασφαλώς, τους ξεπέρασε όλους, παρόλο που δεν είχε ποτέ ανταγωνιστικές τάσεις: το 2008, οι Times τον ανακήρυξαν δεύτερο σημαντικότερο Βρετανό συγγραφέα των τελευταίων -μέχρι τότε- 65 ετών (πίσω από τον Philip Larkin).

Ένας από τους βασικούς λόγους που ο Orwell θεωρείται διαχρονικός, είναι ασφαλώς το αριστούργημά του, Η Φάρμα Των Ζώων. Το έγραψε μέσα σε ένα χρόνο ακριβώς (Μάρτιος 1943-Απρίλιος 1944), ενώ σε αυτό συνδύασε δύο μεγάλα πάθη του: το ενδιαφέρον του για το ζωικό βασίλειο (είχε από μικρός πολλά ζώα, με πιο αγαπημένα του την κατσίκα Muriel και το σκύλο του… Marx!) και την καυστική πολιτική ματιά του. Ενώ το Λονδίνο βομβαρδιζόταν και ο Β Παγκόσμιος Πόλεμος μαινόταν, ο Orwell, έχοντας αντιληφθεί πως ο Σταλινισμός είχε ανατρέψει τα σοσιαλιστικά όνειρα, συνέλαβε το όραμα της Φάρμας... εκεί όπου “κάποια ζώα είναι πιο ίσα από κάποια άλλα”!

Όσο και αν σήμερα φαίνεται απίστευτο, δυσκολεύτηκε να βρει εκδότη και πριν την επίσημη κυκλοφορία προηγήθηκαν δύο ηχηρές απορρίψεις (η δεύτερη, μάλιστα, από τον T.S. Elliot, για λογαριασμό του οίκου Faber & Faber), με βασικό επιχείρημα ότι ήταν μία ευθεία επίθεση στο Σοβιετικό καθεστώς, σε μία εποχή που η Σοβιετική Ένωση ήταν ο ισχυρότερος στρατιωτικός σύμμαχος των Βρετανών. Τελικά, τον Αύγουστο του 1945, παράλληλα με την πτώση της ατομικής βόμβας στο Ναγκασάκι και το οριστικό τέλος του εξαετούς Πολέμου, το βιβλίο βρέθηκε στα ράφια των βιβλιοπωλείων – και έκτοτε δεν έχει λείψει ποτέ, εκτός από όταν εξαντλείται λόγω έντονης ζήτησης!

Από τα βιβλία που μπορεί κανείς να διαβάζει μία φορά κάθε δεκαετία από τα 15 μέχρι τα 85 και μονίμως να ανακαλύπτει κάτι καινούριο, η Φάρμα των Ζώων είναι ένα αλληγορικό παραμύθι με ζώα, βασισμένο αποκλειστικά στα επαναλαμβανόμενα λάθη της ανθρώπινης κοινωνίας. Επάξια προσθήκη στη σειρά Modern Classics της Public Βιβλιοθήκης, στην καλύτερη έκδοση που έχει βγει ποτέ στη χώρα μας, εκτός των άλλων και λόγω της μοναδικής εικονογράφησης του κορυφαίου Ralph Steadman, γνωστού, μεταξύ άλλων, και για τη σταθερή συνεργασία του με τον Hunter S. Thompson. Μπορείτε να απολαύσετε περισσότερα δείγμα της εκπληκτικής δουλειάς του στο www.ralphsteadman.com .